Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, Prof. Adolf Mkenda, amebainisha kuwa mwelekeo mpya wa elimu nchini unaoendelezwa chini ya Serikali ya Awamu ya Sita unaonekana kubadilisha kwa kasi sura ya fursa kwa vijana, huku kipaumbele kikielekezwa zaidi katika maandalizi ya nguvu kazi yenye uwezo wa kushindana katika teknolojia na ubunifu wa kisasa.
Akizungumza na wanahabari leo, tarehe 10 Desemba 2026 jijini Dar es Salaam, Waziri Mkenda alisema mageuzi yanayoendelea ni zaidi ya kuongeza rasilimali, akisisitiza kuwa serikali inalenga kuwaandaa vijana kwa dunia inayoongozwa na maarifa, si kwa mitazamo ya zamani.
Ongezeko la bajeti ya sekta ya elimu kwa takribani asilimia 40 limechangia kuongezeka kwa miradi mbalimbali, ikiwemo upanuzi wa vituo vya VETA na ujenzi wa kampasi za vyuo nchini. Wataalamu wa elimu wanasema hatua hizi zinaashiria mabadiliko ya kimfumo, ambapo dhima ya elimu sasa ni kuzalisha “wataalamu, wabunifu na watatuaji wa changamoto,” badala ya wahitimu wa darasani pekee.
Akizungumzia mpango wa Samia Scholarship, Prof. Mkenda alisema, “Hatua hii inalenga kupeleka vijana kwenye maeneo yanayohitaji ubobezi wa hali ya juu ili warudi kama wataalamu wa kutengeneza suluhisho za teknolojia ndani ya nchi.” Kundi la kwanza la wanufaika 50 linatarajiwa kwenda Afrika Kusini kusomea Artificial Intelligence na Data Science.
Akitaja uwezeshaji mwingine, Waziri alisema, “Kupitia COSTECH na CRDB tumetenga shilingi bilioni 2.3 kwa ajili ya vijana wabunifu. Tunataka waliotoka nje warudi na kuleta matokeo, si ndoto tu.”
Katika upande wa elimu ya ufundi, serikali imekuwa ikijenga vituo vya VETA katika kila wilaya. Prof. Mkenda alisema ada nafuu ya shilingi 60,000 kwa wanafunzi wa kutwa na shilingi 120,000 kwa wanaoishi hosteli imewekwa ili “kufungua milango ya ujuzi hata kwa familia zenye kipato cha chini.” Wadau wa elimu wanaeleza kuwa mabadiliko haya yameanza kubadili mtazamo wa jamii kuhusu mafunzo ya ufundi, ambayo awali yalionekana kama chaguo la mwisho.
Kuhusu ubunifu, Waziri alitaja pia Tuzo ya Taifa ya Mwalimu Nyerere ya Uandishi Bunifu, akisema, “Tunataka jamii izoe kufikiri na kubuni. Taifa la leo haliendi mbele kwa kuiga tu.”
Licha ya hatua hizo, changamoto ya usawa wa fursa katika maeneo ya pembezoni bado inatajwa na baadhi ya wachambuzi. Hata hivyo, mwelekeo wa mageuzi unaonekana kuleta matumaini mapya kuhusu kizazi kipya chenye uwezo wa kushindana kimataifa.
Kwa mujibu wa Prof. Mkenda, “Haya si mageuzi ya leo kwa kesho; ni uwekezaji wa vizazi vyetu. Ndiyo maana tunasema elimu sasa ni injini ya mabadiliko ya taifa.”
